ჰომოტოქსიკოლოგიის საფუძვლები

ჰომოტოქსიკოლოგიის განმარტება

ჰომოტოქსიკოლოგია თანამედროვე ბიორეგულაციური მედიცინის ერთ-ერთი მიმართულებაა. ტერმინი „ჰომოტოქსიკოლოგია“ შედგება სამი სიტყვისაგან: „ჰომო“  ადამიანი, „ტოქსიკო“ – ტოქსინი და „ლოგოს“ – მეცნიერება, სწავლება. ამრიგად, ჰომოტოქსიკოლოგია არის მეცნიერება, რომელიც შეისწავლის ტოქსინების ზეგავლენას ადამიანის ორგანიზმზე.

ჰანს რეკევეგი დაავადების გამომწვევ მიზეზად ადამიანის ორგანიზმში არსებულ ტოქსინებს – ჰომოტოქსინებს მიიჩნევდა. მან შეიმუშავა მკურნალობის ორიგინალური მეთოდი, რომელსაც ანტიჰომოტოქსიური თერაპია უწოდა. ჰომოტოქსიკოლოგია შეისწავლის ჰომოტოქსინების ზემოქმედებას უჯრედის ფუნქციებზე და, შესაბამისად, მთლიანად ორგანიზმზე. დაცვითი მექანიზმების რეაქცია ჰომოტოქსინებზე განსაზღვრავს პაციენტის კლინიკურ მდგომარეობას. ორგანიზმის მცდელობა, განთავისუფლდეს ტოქსინებისაგან, გამოიხატება სხვადასხვა ლაბორატორიული ნიშნებით და კლინიკური სიმპტომებით.

ჰომოტოქსიკოლოგია და კლასიკური მედიცინა

ისევე, როგორც კლასიკურ მედიცინაში, ჰომოტოქსიკოლოგიაში დაავადების განვითარების და მკურნალობის მექანიზმები აიხსნება ბიოლოგიური კანონზომიერებით. ჰომოტოქსიკოლოგია, როგორც შეხედულება არ არის მიღებული ყველა ექიმის მიერ. მარგამ ყველა ექიმი აღიარებს, რომ ანტიჰომოტოქსიური პრეპარატები შეიცავენ აქტიური ნივთიერებების მიკრო- და ნანო- დოზებს, რაც, ტრადიციულ მედიცინაში მიღებული მედიკამენტებისაგან განსხვავებით არატოქსიურია, გვერდითი მოვლენების და უკუჩვენებების იშვიათი და უმნიშვნელო გამოვლინებით, რის გამოც მედიცინის ამ ნაწილს დამზოგავ, კომპლემენტარულ მედიცინას უწოდებენ.

უსაფრთხოება და მაღალი ეფექტურობა ჰომოტოქსიკოლოგიას, როგორც ფიზიოლოგიური რეგულაციური მედიცინის მიმართულებას სულ უფრო პოპულარულს ხდის არა მარტო გერმანიაში, სადაც ძალიან დიდია პაციენტების მიმართვა ჰომეოპათიაში, ბიოლოგიურ და იზოპათიურ მედიცინაში მომუშავე ექიმებთან, არამედ ყველა განვითარებულ ქვეყანაში. კომპანია “ჰეელი” კი ამ დარგის ერთ-ერთი წამყვანი წარმომადგენელია.

ანტიჰომოტოქსიურ მედიცინაში პაციენტის დაავადების მიმდინარეობის დინამიკის შეფასების მთავარი ინსტრუმენტია დაავადების განვითარების 6 ფაზიანი ცხრილი (დგც).

დაავადება და ჯანმრთელობა

დაავადების განვითარების ცხრილი არის დაავადების პროგრესის ან რეგრესის ექვსი თანმიმდევრული ფაზის გამოსახულება, სადაც ასახულია ორგანიზმის დამცველობითი სისტემის საპასუხო რეაქცია. ჰორიზონტალურ ღერძზე განლაგებულია დაავადების ფაზები ბიოლოგიური პროცესის სიღრმის (ჰუმორული, მატრიქსული, უჯრედული) მიხედვით. ამავე ღერძზე ასევე ასახულია, როგორ რეაგირებს ორგანიზმი პათოგენურ აგენტებზე. ვერტიკალურ ღერძზე განლაგებულია ქსოვილები და ორგანოები. პრაქტიკულად, დაავადების განვითარების ცხრილის ამ ექვს ფაზაში კლასიფიცირებულია ყველა დაავადება და კლინიკური მდგომარეობა.

მნიშვნელოვანია, რომ დროთა განმავლობაში დაავადება განიცდის „ევოლუციას“ და, შესაბამისად, მისი ადგილი ცხრილში იცვლება, რაც ექიმს საშუალებას აძლევს კორექტულად შეარჩიოს პაციენტის მკურნალობის სტრატეგია და საჭირო პრეპარატი.

საყურადღებოა, რომ ჰომოტოქსიკოლოგიაში ტერმინები „დაავადება“ და „ჯანმრთელობა“ კლასიკურ მედიცინისაგან განსხვავებულ სხვა შინაარსის არის.

ჰომოტოქსიკოლოგიური განმარტებით – დაავადება პათოგენული აგენტების წინააღმდეგ ორგანიზმის საპასუხო რეაქციაა, რასაც კლინიკურ მედიცინაში სიმპტომები ეწოდება, მაგრამ ბიოლოგიური მედიცინის მიხედვით ორგანიზმის დამცველობითი, საპასუხო რეაქციაა საფრთხის მიმართ.

კლასიკური მედიცინის მიერ დაავადების კლინიკური სიმპტომები განიხილება, როგორც პაციენტის სიცოცხლისადმი „საფრთხე“ და მკურნალობის მთელი ძალისხმევა მიმართულია მათი დათრგუნვისაკენ. ასეთი თერაპიის შედეგი მხოლოდ დროებითი და ზედაპირულია, განსაკუთრებით ქრონიკულად მიმდინარე დაავადებების დროს, რაც გამოჯანმრთელების პროცესს ხელს უშლის.

ანტიჰომოტოქსიური მკურნალობა მიმართულია ჰომოტოქსინების, როგორც დაავადების გამომწვევების წინააღმდეგ, რაც დაავადების მიზეზზე ორგანიზმის საკუთარი დამცველობითი სისტემის გაძლიერების იწვევს. ამრიგად, ჰომოტოქსიკოლოგია მკურნალობის მარეგულირებელი  მეთოდია.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე: „დაავადება“ არის ბიოლოგიურად მიზანშეწონილი დამცველობითი მექანიზმების რეაქცია შინაგანი და გარეგანი ჰომოტოქსინების წინააღმდეგ.

რა არის ბიოლოგიურად მიზანშეწონილი?

„ბიოლოგიურად“ – ძველ ბერძნულად „ბიოს“ ნიშნავს სიცოცხლეს, „ლოგოს“ – სიტყვას, მეცნიერებას ან ცნებას. თუ თერაპიული მოქმედება მიმართულია დაავადებაზე საპასუხო ბიოლოგიური მოვლენის საწინააღმდეგოდ და ჩვენ მას ვთრგუნავთ, ესეიგი დაავადების აღდგენას ვახანგრძლივებთ. მაგალითად, თუკი ვთრგუნავთ ექსკრეციას, რომელიც მიმართულია ტოქსინების გამოდევნაზე, და ქსოვილებზე მათი უარყოფითი ზეგავლენის შეჩერებისკენ, ვბლოკავთ გასუფთავების პროცესს, რაც ჯანმრთელობის აღდგენას ეწინააღმდეგება.  ჰომოტოქსინები რჩება ორგანიზმში და გადადის უფრო ღრმად უჯრედშორის მატრიქსში, ხოლო შემდეგ უჯრედში.

„მიზანშეწონილი“ – ძირითადი ცნებაა დაავადების ჰომოტოქსიკოლოგიურ განმარტებაში. გულისხმობს, დამცველობითი სისტემის ადექვატურ რეაქციას სასურველი შედეგის მისაღწევად. ეს არის მიზანი, ორგანიზმიდან გამოიდევნოს  ჰომოტოქსინები და მოიხსნას ნეგატიური ზემოქმედება უჯრედებსა და უჯრედშორის გარემოზე. ორგანიზმის ბიოლოგიური რეგულაცია ხორციელდება აუტორეგულაციური სისტემების კომპლექსური მექანიზმებით, რომლებიც ურთიერთქმედებს ტრანსმიტერების საშუალებით და იმართებიან უკუკავშირის პრინციპით. დამცველობითი სისტემის რეაქციების უმრავლესობა მიზანშეწონილია, მაგრამ შეიძლება დამცველობითმა სისტემამ არაადექვატური რეაქციით უპასუხოს.

ასეთ დროს ორგანიზმის იმუნური სისტემა ებრძვის საკუთარ ქსოვილებს, რომლებიც წესით უნდა დაეცვა. „დამცველობითი მექანიზმების რეაქცია“ – ორგანიზმის რეაქციას ვაკვირდებით დაავადების სიმპტომების საშუალებით, რომლებიც როგორც ადრე ავღნიშნეთ ინტოქსიკაციის წინააღმდეგ ორგანიზმის დამცველობითი რეაქციაა. შესაბამისად, ანთების აღმოცენების დროს ვებრძვით იმ ჰომოტოქსინებს, რომლებიც იწვევს ამ ანთებას, და არ ვებრძვით სიმპტომებს. სიმპტომების დათრგუნვა შეიძლება შევადაროთ აისბერგს, რომლის ჩაძირვასაც ვაპირებთ, რომ ის ზედაპირზე აღარ გამოჩნდეს, მაგრამ იგი გამოჩნდება მაშინვე, როგორც კი შევწყვეტთ ჩაძირვის მცდელობას. ამა მოვლენისთ მსგავსია რეციდივები  არსებობა მედიცინაში. ანალოგიური პროცესი ხდება ვირუსული ინფექციების დროს სიცხის დამწევების გამოყენებისას, რაც მხოლოდ ხანმოკლე დროითაა  ეფექტური. მომავალში, ეს ხელს უწყობს ვირუსის გავრცელებას, რადგან მაღალ ტემპერატურას  ახასიათებს მიკროსტატიკური ეფექტი, ზრდის ციტოკინების მოქმედების ეფექტურობას.

დამცველობითი მექანიზმები

დამცველობითი მექანიზმის ფუნქციაა დაიცვას ორგანიზმი ტოქსიური გადატვირთვისგან. ის ამ ფუნქციას ასრულებს არა მხოლოდ ანტიგენების შეჭრის მცდელობის დროს. დამცველობითი მექანიზმი მუდამ მზადაა „ავარიული“ სიტუაციისათვის. ჰომეოსტაზის დარღვევის დროს მას შეუძლია თავის თავზე აიღოს ის ფუნქცია, რომელიც დეფიციტურია: იმუნური, ჰორმონული, ფერმენტული და ა.შ. დამცველობითი მექანიზმის მხოლოდ მუდმივი „ავარიული მზაობა“ განაპირობებს ორგანიზმის ეფექტურ და მიზანშეწონილ დაცვას. ამ სისტემის დაზიანებას მივყავართ ინტოქსიკაციამდე. რეგულაცია ხორციელდება პოზიტიური და ნეგატიური სისტემების უკუკავშირის საშუალებით. ამ უკუკავშირის ბლოკირება ან შემოვლითი გზით მისი ჩანაცვლება ხელს უშლის რეგულაციური მექანიზმების ჩართვას და იწვევს  დაავადებების ქრონიკულ მიმდინარეობას.

ჰომოტოქსინები

გარეგანი და შინაგანი ჰომოტოქსინები შეიძლება იყოს ნებისმიერი ნივთიერება, რომელიც ტოქსიურია ადამიანის ორგანიზმისათვის. ტოქსიურობას შეიძლება ჰქონდეს ბიოქიმიურ-მოლეკულური, ფიზიკური ბლოკირების ან ურთიერთქმედების დამრღვევი ეფექტი. ჰომოტოქსიკოლოგიის ინტერესის საგანი არა იმდენად თვით ჰომოტოქსინია, რამდენადაც მისი ზემოქმედება უჯრედზე.

განასხვავებენ ენდოგენურ და ეგზოგენურ ჰომოტოქსინებს. ეგზოგენური ჰომოტოქსინები _ ტოქსიური ნივთიერებებია, რომლებიც   ორგანიზმში გარედან ხვდება. ზოგიერთი მათგანი ყველასათვის კარგადაა ცნობილი (თამბაქო, ალკოჰოლი, ნარკოტიკები, ეკოლოგია), სხვები – შედარებით ნაკლებად (არომატიზატორები, საღებავები, საკვების დამატკბობლები) ან საერთოდ უცნობია (კადმიუმი, წებოს ანაორთქლი, აირები, რადიაცია, რადიო- ან მაგნიტური ტალღები ).

ენდოგენური ტოქსინები – ტოქსიური ნივთიერებებია, რომლებიც გამომუშავდება ორგანიზმში. მათი უმრავლესობა მეტაბოლიზმის შუალედური ან საბოლოო პროდუქტებია (მაგ. რძემჟავა, შარდოვანა, CO2 და ა.შ.), სხვა ენდოგენური ტოქსინები ნეიროტრანსმიტერების, მედიატორების ან ჰორმონული სეკრეციის დისბალანსის (მაგ. ესტროგენ/პროგესტერონი, ინსულინი დიაბეტის დროს, სეროტონინი დეპრესიის დროს) შედეგია.